Landbou.com – Staatsrede: Drama, ’n ramptoestand en beloftes | Landbou 

Hy het sy toespraak begin deur te sê hy hoop die regering se planne vir die volgende jaar, vir 2023, bring hoop aan Suid-Afrikaners. Talle kere het hy die frase “ons sal niemand agterlaat nie” herhaal.

Ramaphosa het nie doekies omgedraai nie en weggetrek deur te sê die enigste manier om die energiekrisis so gou moontlik aan te pak is die aankondiging van ’n nasionale ramptoestand.

“Buitengewone omstandighede noodsaak buitengewone maatreëls.” Ramaphosa het gesê die energiekrisis is ’n “eksistensiële bedreiging” vir die land se ekonomie.

Dr. Nkosazana Dlamini-Zuma, minister van samewerkende regering en tradisionele sake, het reeds die ramptoestand in die Staatskoerant gepubliseer.

Ramaphosa het gesê hospitale en wateraanlegte sal onder meer van beurtkrag kwytgeskeld word. Hy het niks oor die landbousektor in dié verband in sy toespraak gesê nie.

Hy het ook genoem daar sal ’n minister van elektrisiteit aangestel word wat “dag en nag” net daarop sal fokus om die krisis te bestuur. Dis nog nie bekend wie die minister gaan wees nie.

Hierna het hy die regering se aksieplanne vir 2023 uiteengesit, en hoogtepunte uitgelig van hoe die regering die landsburgers die afgelope jaar ondersteun het.

Volgens hom maak die regering reeds ’n groot verskil deur kleinskaalse boere te ondersteun. Ongeveer 140 000 van hierdie boere het as deel van die regering se hulp koeponne ontvang om saad, kunsmis en toerusting te koop. “Ons wil nog 250 000 van hierdie koeponne aan dié boere beskikbaar stel.”

Watersake só getakel

Ná verskeie jare van vertragings gaan die tweede fase van die Lesotho-hooglandprojek vanjaar “volskaals afskop”.

Groot projekte sal ook voortgaan om die kapasiteit van die Clanwilliam-, Hazelmere- en Tzaneen-dam te vergroot.

Hy het ook melding gemaak van waterlisensies en ’n verkorte tydperk om aansoeke te verwerk. “Ons het die agterstand met waterlisensies aangepak en die omkeertydperk van aansoeke tot 90 dae verminder.”

Maatskaplike verligting

Ramaphosa sê meer as 25 miljoen mense in die land kry die een of ander vorm van inkomsteondersteuning. “Ongeveer 60% van ons begroting word bestee aan wat ons die welsynstoelae noem. Die regering sal voortgaan met die maatskaplike noodtoelaag wat reeds 7,8 miljoen mense help.

“Ons sal verseker dat die bestaande welsynstoelae verhoog word om armes teen stygende inflasie te beskerm. Die minister van finansies sal meer hieroor in sy begrotingsrede sê.”

Groter polisiesigbaarheid

Meer polisielede sal ook op die land se strate gesien word. “Verlede jaar het ons onderneem om 12 000 nuwe polisielede in diens te neem. Sedertdien het 10 000 nuwe rekrute gegradueer en ons verwag nóg 10 000 sal vanjaar opgelei word.”

Met verwysing na staatskaping het hy gesê dit “moet en sal nie weer” in Suid-Afrika plaasvind nie.

Ramaphosa wil ook die beskerming van fluitjieblasers opskerp. Dit sluit in beskerming vir openbare amptenare wat bereid is om korrupsie en ongerymdhede aan die klok te hang.

Plan met munisipaliteite

Hy het erken te veel van die land se munisipaliteite is gebrekkig of in die moeilikheid. “Te veel munisipaliteite – 163 van 257 – ly onder swak en ondoeltreffende bestuur, en soms ook weens korrupte finansiële en administratiewe bestuur, asook swak dienslewering.”

Volgens hom is die regering besig om verskeie maatreëls in te stel om hierdie probleme by plaaslike regerings aan te pak en basiese dienslewering te verbeter.

“Dit sluit in meer amptenare en die opknap en instandhouding van infrastruktuur. Ons kyk ook hoe ons die magte van die nasionale regering kan gebruik om in te tree waar munisipaliteite nie hul verantwoordelikhede nakom nie.”

Transnet kry aandag

Ramaphosa het aangekondig deel van die regering se planne om Transnet reg te ruk, sluit in die vordering met die herstrukturering van Transnet Freight Rail. “Ons hoop om ’n afsonderlike infrastruktuurbestuurder vir die vragnetwerk teen Oktober vanjaar op die been te bring.

“Transnet en private maatskappye sal ook vennootskappe by die Durban- en Ngqura-vraghouerterminale finaliseer. Dit sal nuwe beleggings beteken en ons hawens se doeltreffendheid verbeter.”